Ең көне мерекелердің бірі – Наурыз мейрамына санаулы күндер қалды. Күн мен түннің теңеліп, табиғаттың жаңаратын, берекенің бастауы болатын айтулы датаны қазақ халқы тағатсыздана күтетіні да рас. Тіпті 22-наурыз ғана емес бірнеше күн қатар тойланатыны да бар.
Ал Наурыз көже – қазақ халқының Наурыз мейрамында арнайы дайындайтын дәстүрлі тағамы. Бұл көже молшылық пен берекенің символы саналады және оны әзірлеу арқылы халық жаңа жылға қадам басып, өткен жылдағы бар қиындықтарды артта қалдырып, жаңа өмірді бастайды деген наным бар.
Көжені жасаудың мәні – жеті түрлі ингредиентті қосу, себебі қазақ халқы үшін жеті саны қасиетті болып саналады. Ол молшылық пен берекенің символы.
Фото. Shutterstock. Автор. Vladimir Konstantinov
Наурыз көже жасау үшін қажетті өнімдер:
1. Су немесе сорпа – 3-4 литр
2. Ет (қой, сиыр немесе жылқы еті) – 300-400 г
3. Құрт немесе айран – 200 мл
4. Бидай – ½ стакан
5. Күріш – ½ стакан
6. Қарақұмық немесе тары – ½ стакан
7. Тұз және дәмдеуіштер (міндетті емес)
Дайындау әдісі:
1. Етті пісіру. Алдымен етті жақсылап жуып, 2-3 литр суға салып, баяу отта қайнатамыз. Ет толық піскенше (шамамен 1,5-2 сағат) пісіреміз. Дайын болғаннан кейін етті алып, ұсақтап тураймыз.
2. Дәнді-дақылдарды дайындау. Бидайды алдын ала бір түнге суға жібітіп қойған дұрыс. Қалған дақылдарды да жақсылап жуып, сорпаға қосамыз. Олар толық жұмсарғанша пісіреміз.
3. Сорпаға айран немесе құрт қосу. Наурыз көжені қою әрі дәмді ету үшін оған айран немесе ерітілген құрт қосамыз. Бұл тағамға ерекше қышқыл дәм береді.
4. Тұз және дәмдеуіштер қосу. Дәміне қарай тұз, қара бұрыш, лавр жапырағын қосуға болады.
5. Етті қосу. Соңында туралған етті көжеге салып, тағы 5-10 минут қайнатамыз.
Наурыз көжені қалай ұсынуға болады?
Көжені дастарқанға жылы күйінде қояды. Әдетте, оны үлкен қасықпен немесе саптыаяқпен құйып береді. Қасына бауырсақ немесе құрт қосып жеуге болады.
Наурыз көже – тек тағам емес, халықтың бірлігін, жаңаруын және ырыс-берекесін білдіретін қасиетті ас. Сондықтан бұл көжені жасап, жақындарыңызға ұсынуды ұмытпаңыз!
Наурыз көженің маңызы
Наурыз көже – жай ғана тағам емес, ол халықтың бірлігін, ынтымағын білдіретін ас. Бұл көжені отбасы мүшелері, көршілер, достар мен қонақтар бірге ішіп, бір-біріне ақ тілектер айтады. Қазақта «Наурыз көжеден дәм татқан адам жыл бойы тоқ жүреді» деген сенім бар.
Наурыз көжені дайындау – ата-бабаларымыздан қалған тамаша дәстүр, оны ұрпақтан-ұрпаққа жеткізу – әрбір қазақтың парызы.
Келе жатқан Наурыз мейрамы құтты болсын!
Автор. Гүлдана Мұқан. Источник заглавного фото. Shutterstock. Автор. Vladimir Konstantinov
