Адамзат тарихында уақытты есептеу мен жұлдыздарға қарап болашақты болжау ежелгі заманнан бастап ерекше орын алған. Тіпті қазақ мәдениетінде де жұлдызнамалық жүйе болғаны айтылады. Қазақтың дәстүрлі зодиак шеңбері табиғат құбылыстарына, көшпелі өмір салтына және он екі жылдық мүшел жүйесіне негізделген. Төмендегі материалда қазақ жұлдызнамасының ерекшеліктері, оның жұмыс істеу принциптері және әр белгіге берілетін сипаттамалар қарастырылады.
Қазақ жұлдызнамасы қалай жұмыс істейді?
Қазақтың дәстүрлі жұлдыздық жүйесі он екі жылдық мүшел циклымен тығыз байланысты. Бұл жүйе Азия халықтарының, соның ішінде қазақтардың, өмір сүру салтына бейімделген. Мүшел жүйесі адамның мінезі мен тағдырына әсер етеді деп саналған.
Әр жыл белгілі бір жануардың атымен аталады, және бұл жануардың мінез-құлқы сол жылы туған адамдардың сипатына әсер етеді деп есептелген. Бұл жүйе қытай жұлдызнамасына ұқсас болғанымен, қазақ халқы оны өз дәстүрлеріне сай бейімдеп қолданған.
Қазақ жұлдызнамасының белгілері және олардың сипаттамалары
Қазақ жұлдызнамасы он екі жануардан тұрады. Әр жануар белгілі бір мінез-құлық пен тағдыр ерекшеліктерін білдіреді.
1. Тышқан жылы (Сыба)
Мінезі: Ақылды, айлакер, тапқыр, көшбасшылық қасиеттері басым.
Кемшілігі: Кейде тым есепшіл және сараң болуы мүмкін.
Тағдыры: Бұл жылы туғандар көбінесе табысқа жетеді, бірақ өмірлерінде күрделі шешімдер қабылдауға тура келеді.
2. Сиыр жылы (Өгіз)
Мінезі: Сабырлы, еңбекқор, тұрақты және сенімді.
Кемшілігі: Өте қыңыр болуы мүмкін.
Тағдыры: Бұл жылы туғандар еңбексүйгіштігі арқасында үлкен жетістіктерге жете алады.
3. Барыс жылы (Жолбарыс)
Мінезі: Ержүрек, тәуекелшіл, мақсатшыл.
Кемшілігі: Кейде шыдамсыз және қызба мінезді.
Тағдыры: Бұл жылы туғандар билікке жақын келеді және тәуекелге бел буған сайын үлкен табысқа жетеді.
4. Қоян жылы (Қоян, Үй қояны)
Мінезі: Жұмсақ мінезді, сыпайы, дипломатиялық қасиеттері бар.
Кемшілігі: Өте сақ, кейде қорқақ болуы мүмкін.
Тағдыры: Бұл жылы туғандар бейбіт өмірді қалайды және көбінесе шығармашылық адамдар болады.
5. Ұлу жылы (Айдаһар)
Мінезі: Күшті, харизматикалық, батыл.
Кемшілігі: Тым қатаң, кейде өзімшіл болуы мүмкін.
Тағдыры: Бұл жылы туғандар табиғи көшбасшылар, олар әрқашан өзгелердің назарында болады.
6. Жылан жылы (Жылан)
Мінезі: Ақылды, зерек, парасатты.
Кемшілігі: Кейде тым тұйық және есепшіл.
Тағдыры: Бұл жылы туғандар ойшыл, философ немесе стратег ретінде жетістікке жете алады.
7. Жылқы жылы (Арғымақ, Жылқы)
Мінезі: Еркіндікті сүйеді, өте белсенді және тәуелсіз.
Кемшілігі: Кейде тұрақсыз және сабырсыз.
Тағдыры: Бұл жылы туғандар саяхатқа, жаңа тәжірибелерге жақын келеді.
8. Қой жылы (Қошқар)
Мінезі: Жұмсақ, мейірімді, отбасыға жақын.
Кемшілігі: Өте эмоционалды және кейде сенгіш.
Тағдыры: Бұл жылы туғандар көбінесе өнерге, шығармашылыққа бейім келеді.
9. Мешін жылы (Маймыл)
Мінезі: Тапқыр, айлакер, көңілді.
Кемшілігі: Кейде тым жеңілтек және тұрақсыз.
Тағдыры: Бұл жылы туғандар жаңашылдыққа жақын, өмірде әрқашан өз орнын табады.
10. Тауық жылы (Қораз)
Мінезі: Өте еңбекқор, адал және турашыл.
Кемшілігі: Өз пікірін басқаларға таңуға бейім.
Тағдыры: Бұл жылы туғандар еңбексүйгіштігінің арқасында биік белестерге жете алады.
11. Ит жылы (Төбет, Ит)
Мінезі: Адал, сенімді, әділеттілікті жоғары қояды.
Кемшілігі: Кейде тым сыни және ашуланшақ.
Тағдыры: Бұл жылы туғандар қоғамда сыйлы, әділдік үшін күресуге дайын болады.
12. Доңыз жылы (Шошқа)
Мінезі: Сабырлы, кеңпейіл, жайлы.
Кемшілігі: Кейде тым сенгіш және жалқау.
Тағдыры: Бұл жылы туғандар өмірден рахат алуды біледі, қаржы жағынан жолы болады.
Қазақ зодиак шеңберінің ерекшеліктері
• Ай күнтізбесімен тығыз байланысқан – әр жылдың басы көктемде (Наурызда) басталады.
• Қазақ мәдениетіне бейімделген – жануарлар көшпелі өмір салты мен табиғатқа жақын бейнелерден алынған.
• Мүшел жасы маңызды – әр 12 жыл сайын адамның өмірінде үлкен өзгерістер болады деп есептеледі.
Қазақ жұлдызнамасы – тек уақытты белгілеу құралы ғана емес, сонымен қатар адамның мінезін, тағдырын және өмірдегі орнын түсінуге көмектесетін мәдени мұра.
Бүгінде бұл жүйе дәстүрлі дүниетанымның бір бөлігі ретінде сақталып, халықтың тарихи жадының маңызды элементі болып қала береді.
Автор. Гүлдана Мұқан. Фото. Оксана Баранчикова
